Sve vesti iz Opštine Bajina Bašta

*servisne informacije, opštinske vesti, javne nabavke, konkursi

Na lokalitetu Mramorje u Svojdrugu se takođe nalaze ostaci srpskog poznosrednjovekovnog groblja (14-15. vek) sa masivnim monolitnim kamenim nadgrobnim spomenicima – mramorima, u stručnoj literaturi poznatim pod nazivom stećak. Groblje se nalazi na parcelama familije Kovačević i Pavlović, na 3,5 km od centra Rogačice.

Na lokalitetu do sada nije vršeno arheološko iskopavanje, ali je po priči tadašnjeg vlasnika imanja Velizara Kovačevića, sredinom prošlog veka, iskopan jedan grob sa nalazom naušnica pod pločom sa reljefnom predstavom ruke koja drži mač. U prvim pomenima groblja tokom 19. veka (F. Kanic) navodi se 34 spomenika, da bi gotovo vek kasnije bilo popisano 24 mramora, kada je zabeležena i priča vlasnika da se tu nalazila i neka građevina, sa čije ruševine je odnošena sedra za gradnju crkve u Rogačici. Ovogodišnjim istraživanjima utvrđeno je postojanje crkve sa masivnim nadgrobnim spomenicima uz njene zidove, kao i površina groblja koju zauzimaju dve odvojene skupine mramora od kojih se veća nalazi jugozapadno od crkve, gde je nekoliko spomenika dislocirano. Veći broj polomljenih nadgrobnika u tom delu groblja, koji obuhvata površinu grebena uz savremene porodične grobnice vlasnika imanja, svedoči da je groblje bilo znatno veće nego što se do sada mislilo.

Otkriveno je ukupno 45 mramora (19 u prostoru oko crkve). Zastupljeni su oblici slemenjaka, sanduka i ploča, među kojima ima i ukrašenih motivima stilizovanog dvostrukog krsta na postolju, rozeta i potkovica. Brojni nalazi ulomaka fresaka u šutu građevine svedoče da je crkva bila oslikana, a dograđeni zidovi bočnih konhi unutar naosa i da je imala fazu obnove. Istraženo je nekoliko grobova u sondi otvorenoj u prostoru sa zapadne strane crkve. Osim što postojanje crkve i velikog broja spomenika ukazuje i na postojanje naselja negde u neposrednoj blizini groblja, poseban značaj ovih istraživanja predstavlja činjenica da je ovo prvo poznosrednjovekovno groblje sa mramorima, ne samo na području srednjeg Podrinja, već i šire, duž desne obale Drine, uz koju je otkrivena crkvena građevina.

Arheološka istraživanja u Svojdrugu se finansiraju sredstvima Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije. Podršku ovom projektu pružili su predstavnici lokalne samouprave. Veliku zahvalnost dugujemo vlasnicima parcela na kojima se radovi izvode, pre svega Dragiši Kovačeviću.

dr E. Zečević